Symptom
Myositt blir delt inn i undergrupper basert på symptom, forandringar i vevsprøve frå muskel og blodprøver. Hos mange pasientar kan vi påvise spesielle antistoff i blodet, og desse kan hjelpe oss å kategorisere myositten i rett undergruppe. Det er stor variasjon i symptom og prognose ved myositt.
Symptoma ved myositt er hovudsakleg muskelsvakheit og nedsett muskeluthald. I tillegg kan du ha muskelverk, smerte i ledd, hudutslett, tung pust og/eller svelgvanskar.
Musklar
Svakheita blir vanlegvis gradvis merka over veker til månader. Nedsett kraft og uthald er ofte symmetrisk i skuldrer, nakke, lår og bekkenmusklar. Dette kan blant anna vise seg ved at du har vanskar med å reise deg frå stolen utan å hjelpe til med armane, gå i trapper eller løfte armane over hovudet. Muskelverk eller følelse av å vere støl kan førekomme.
Hud
Ved undergruppa dermatomyositt førekjem det fleire ulike typar hudforandringar. Dette er ikkje vanleg ved dei andre myosittene. Eksempel er rosa-lilla forhøgningar over fingerledda, handledd, olbogar og kneledd, eller raud-fiolett hevelse rundt auga og på augelokka eller raudheit og kløe i nakken, over brystet eller over skuldrene og i hovudbotnen. Av og til kan ein også sjå forandringar i blodårane på naglebanda.
Lunger
Symptom som hoste eller tungpust kan opptre ved myositt. Årsaka kan vere svakheit i pustemuskulaturen eller ein betennelse i sjølve lungevevet – interstitiell lungesjukdom (ELD). ELD kan vere alvorleg og krevje kraftig immundempande behandling for at lungene skal halde oppe pustekapasiteten sin. Betennelse i lungene er sterkt assosiert til visse antistoff, men alle pasientar med myositt vil greiast ut for autoimmun betennelse i lungene, da dette kan ha noko å seie for behandling og prognose.
Ledd
Smerte og hevelse i ledda kan førekomme. Det er oftast dei små ledda i hender eller føter som blir ramma.
Mage- og tarmkanalen
Muskelsvakheita ved myositt kan også ramme musklar i svelget og gi symptom i form av vanskar med å svelge, problem med at ein svelger vrangt eller at ein må svelge veldig langsamt og forsiktig.
Fatigue
Fatigue er ein unormal trøyttleik/utmatting som personar med autoimmun sjukdom kan oppleve. Fatigue kan halde fram trass i behandling og betring av muskelstyrke. Den mest effektive behandlinga ved fatigue er fysisk aktivitet.
Tilvising og vurdering
Myositt kan mistenkast ved symmetrisk proksimal kraftsvikt. Muskelsmerte er sjeldan. CK bør målast ved mistanke om myositt, CK er vanlegvis markerte forhøgd ved tilstanden. Andre fenomen som kan sjåast ved myosittilstander er utslett, leddhevelsar, svelgvanskar og/eller tungpustar/tørrhoste.
Ei tilvising ved mistanke om myositt syndrom må innehalde informasjon om:
- kraftsvikt (funksjonsnivå, varigheit)
- allmennsymptom eller symptom/funn frå andre organ
- CK og eventuelle andre avvik i laboratorieundersøkingar
- relevant komorbiditet
- medikamentliste inkludert opplysningar om igangverande/tidlegare statinbehandling
- eventuelle røntgenundersøkingar
