Livet som doktorgradskandidat: Bardo Driller

Med eit ønske om å fordjupe seg ytterlegare innan palliasjonsfeltet starta Bardo Driller på eit doktorgradsarbeid då han fekk tildelt PhD-stipend frå helseføretaket. Ved sidan av arbeidet er han overlege på eining for Kreftbehandling og palliasjon og anestesiavdelinga i Molde og Kristiansund.

​​Han fortel at doktorgradsarbeidet gjer ein rik moglegheit til å sjå på fagfeltet frå avstand og sjå meir kritisk på eigne rutinar og forventingar, samstundes som ein får verdifulle faglege innspill frå lokale, nasjonale og internasjonale samarbeidspartnarar.​

Kan du fortelje litt om doktorgradsavhandlinga di?
Eg forskar på eit systematisk tilbod av førehåndssamtalar og palliativ plan i primærhelsetenesta for palliative pasientar i Møre og Romsdal. Forskinga mi er i denne samanhengen avgrensa til kreftpasientar.

Vi ønskjer å vite om førehandssamtalar og palliativ plan hjelper både pasientar og pårørande å auke tida kreftpasienten tilbring heime og korleis dei opplever si tid i heimen med fokus på dei 3 siste levemånadene. I tillegg vil vi vite om tiltaka rundt palliativ plan i kommunane reduserer tal på innleggingar på sjukehuset, aukar talet kreftpasientar som døyr heime, reduserer pasientars symptombelasting, og om det medfører betra helserelatert livskvalitet hos pasientar og pårørande. Konkrete mål for helsepersonell vert auka kompetanse i omgang med palliative pasientar og pårørande og betre avklaring av ønskt behandlingsnivå for å trygge situasjonen der, kor pasientan sjølv ønskjer å få lindrande behandling.

Forskingsprosjektet består av ein retrospektiv studie med 250 pasientar som døydde av kreft i åra 2018 – 2020 og ein prospektiv studie med 144 palliative kreftpasientar som vart inkludert og observert i åra 2015 – 2022. Både i den retrospektive og den prospektive studien var vi særleg interessert i kor pasientane oppheld seg (heime, sjukeheim, sjukehus) dei siste 90 levedagar, kor dei døydde og i kva grad ein førehandssamtale og palliativ plan i primærhelsetenesta påverka dette. I den prospektive studien fikk vi i tillegg informasjon frå pasienter om kor dei ønskte å vere når det nærmer seg livets sluttfase og i kva grad desse ønska kunne bli varetaka.

Den tredje studien var ein kvalitativ studie kor 12 kreftpasientar med antatt forventa levetid under 3 månader vart intervjua rundt sine erfaringar med å vere heime og med sine føre​​håndssamtaler og palliative plana​r i kommunen. 

Den prospektive studien var knytt til forskinga rundt Orkdalsmodellen: eit standardisert pasientforløp for palliative kreftpasientar som ble initiert av Palliative Research Center i Trondheim. Under heile doktorgradsløpet har eg vore knytt til NTNU, Fakultet for medisin og helsevitskap.

​​Kva var bakgrunn for val av tema og problemstilling?
I dag døyr nesten kvar tredje nordmann av eller med kreft. Kreftinsidensen aukar årleg i Noreg og store delar av Europa med ca. 2 %. Prevalens av kreftsjukdommar aukar meir enn dette, då stadig fleire pasientar lever lenger med si sjukdom. Det vil sei at det er stadig fleire pasientar som har behov for palliasjon både med kreft som diagnose men også med andre alvorlege diagnosar kor tilstanden progredierar og avgrensar levetida. Alle pasientar som får livsforlengande behandling, treng ein kombinasjon av behandling og tilbod om eit breitt spekter av palliative tiltak. Dette skapar nye utfordringar og oppgåver for pasientens pårørande og for kommunehelsetenesta, og stiller større krav til god samhandling og kommunikasjon. Eit mål for god palliativ behandling er at pasienten skal få moglegheit til å vere heime så mykje og så lenge som mogleg og ønskt, og at spesialistkompetanse skal vere tilgjengelig ved behov.

Kva var det som gjorde at du bestemte deg for å ta ein doktorgrad?

Hovudgrunnen var at eg ønskte å fordjupe meg meir i palliasjons-feltet og samstundes støtte ein systematisk analyse og evaluering av innføring av Palliativ plan i primærhelsetenesta i Møre og Romsdal. Gjennom tidlig tilknyting til forskinga rundt Orkdals-modellen ble eg kjent med moglegheiter og eit nettverk innan forsking rundt palliasjon i Trondheim. Det var veldig inspirerande å vere del av eit større forskingsprosjekt. Målet for meg var ikkje umiddelbart ein doktorgrad men etter kvart blei det synlig at det var den einaste moglegheita til å kunne jobbe vedvarande over ein viss tid innan forsking. Dette skapte ytterlegare interesse for å gå inn i prosessen rundt protokollskriving og søknad om PhD-midlar.

Korleis er det å kombinere din vanlege arbeidskvardag i helseføretaket med doktorgradsarbeidet?
Bruken av forskingstida er svingande, men eg har heldigvis stor fridom til å kunne jobbe etter behov både innan forsking og klinikk. Frå 2015 til 2020 vart pasientane inkludert i den prospektive studien. Det kravde god kontakt til Kreftpoliklinikk og palliativt team i Molde og det var parallelt lett for meg å hjelpe palliative pasienter med både medisinske utfordringar eller utfordringar med bemanning på palliativt team. Eg har stort sett jobba vidare som anestesilege i 50% og vaktane gir litt ekstra tid som også kan fylles med forskingsarbeid. 

Kva tenkjer du er fordelane med å ta ein doktorgrad for ein person som jobber i eit medisinsk eller helsefaglig yrke?

Man blir ofte styrt av eigne erfaringar og meiningar og si dialog med kollegaer med omsyn til kva som generelt er den beste tilnærminga til å hjelpe pasientar og familiar. Forskinga gir i tillegg ein moglegheit til å ta litt avstand og sjå litt meir kritisk på ei​gne rutinar og forventningar. Avhengig av forskingsresultata kan og må man diskutere å endre eigne rutinar eller leggje vekt på tilbakemeldingar som man ikkje får utanfor eit forskingsopplegg. Intervjua med kreftpasientane var veldig verdifulle for meg. Man får og mykje betre gehør innafor sitt fagfelt men også blant leiinga (i primær- og spesialisthelsetenesta) når du samstundes kan presentere eiga forsking. ​

Korleis vil du beskrive ditt lokale forskingsmiljø i Helse Møre og Romsdal? Har det vore til hjelp i doktorgradsarbeidet ditt?​

I starten hadde vi ein forskingsgruppe for palliasjon saman med Høgskulen i Molde. Det var til stor hjelp men det kunne dessverre ikkje vidareførast fordi det ikkje lengre fantes nødvendige infrastrukturmidlar. Forskingsavdelinga i Møre og Romsdal har gitt mykje støtte og hjelp særleg i starten med for eksempel «skrivekurs» for forskingsprotokollar, frikjøp for å kunne starte med et eiget prosjekt eller regionale forskingskonferansar. Ikkje minst fekk eg alle nødvendige midlar til doktorgradsløpet frå helseføretaket. Reint faglig og også organisatorisk har mitt forskingsarbeid vore tett knytt til NTNU, mellom anna til «The Trial Office, Trondheim University Hospital». Eg hadde og har veldig god nytte av jamnlege møte med andre doktorgradskandidatar i HMR og felles seminar kor forskingsarbeid frå vår region blir presentert.

​Kva er det beste med tida som doktorgradskandidat?
I tida som doktorgradskandidat får man utruleg mykje verdifulle faglege innspill både lokalt, nasjonalt og ikkje minst internasjonalt.

Kva er noko du ikkje kjem til å sakne med å vere doktorgradskandidat?
Eg kjem ikke til å sakne tusenvis av runder med alle rettleiarar og reviewerar før ein artikkel skal publiserast.

Har du nokre tanka​r om kva du vil drive med etter doktorgraden?
Eg gler meg til å kome tilbake igjen som «riktig» palliasjonslege. Moglegens finnast det også postdoc-midler innan palliasjons-fagfeltet med interessante prosjekter som etter kvart kan friste.

Er det noko du skulle ønske nokon hadde fortalt deg da du var ny doktorgradskandidat?
Eg hadde ein aning at det kunne vere krevjande å få inkludert pasientar inn i studiar, særlig innan vårt fagfelt. Og før inkluderinga må du oppfylle alle krav for at regional etikk-komite kan godkjenne protokollen, noko som kan vere krevjande. 

Har du nokon tips til framtidige doktorgradskandidatar?
Vær tålmodig og ikkje gi opp. Og som Pål Kleppstad sa på ein av våre regionale forskingskonferansar: «ikkje slutt å mase om pengar for forsk​ing».

Kva vil du seie til helsepersonell i HMR som vurderer å ta ein doktorgrad?
Knytt kontakt med nokon som allereie forskar i HMR og skaff deg eit nettverk ved eit universitetssjukehus. Det kan vere ein stor fordel å hoppe på eit pågåande forskingsprosjekt kor nokre av dataene er allereie samla inn. Ein god (og snill) rettleiarar med mykje erfaring er veldig avgjerande og gjer forskingslivet lettar​e. 

Har du noko meir på hjartet?
Eg vil gjerne rose samarbeidet med kommunehelsetenesta både innan forsking og i forbindelse med implementering av førehandssamtala​r og palliativ plan i heile fylket. Tanja Alme frå Sula kommune er ein utruleg motivert og flink pådrivar med mykje uthald sidan 2011. Det er lettare å halde motivasjonen oppe viss man ikkje er aleine og viss man sjølv brenn for temaet.